Gabor Mooij: journalist & tekstschrijverGabor Mooij: journalist & tekstschrijver

Door

Koninklijke kruiden uit een middeleeuws scheepswrak

Nieuw onderzoek van het in de 60’er jaren gevonden scheepswrak van de Gribshunden heeft unieke informatie opgeleverd over de specerijen en kruiden in een laat-middeleeuwse koninklijke keuken. De Gribshunden was het vlaggeschip van koning Johan van Denemarken dat in 1495 voor de Zuid-Zweedse kust bij Ronneby zonk door een brand aan boord. Het zinken van het schip staat in verband met pogingen van koning Johan om de Zweeds kroon te krijgen.

Boegbeeld van de Gribshunden - maritieme archeologie
Boegbeeld van de Gribshunden

Ruim 500 jaar lang goed gebleven saffraan

Onderzoekers ontdekten in de lading kruiden en specerijen als dille, nootmuskaat en kruidnagel. Ook vonden ze monsters van ander plantaardig materiaal, zoals amandelen, saffraan, gember en peperkorrels. In totaal gaat het om 3097 plantenresten van 40 verschillende soorten. Specerijen vormen het grootste deel van de koninklijke ‘smaakmakers’ (86%). Mogelijk kwamen sommige van de specerijen zelfs uit Indonesië. De saffraan is zo goed bewaard gebleven dat hij zelfs na 528 jaar onder water nog steeds zijn kenmerkende aroma heeft.

Saffraan uit het scheepswrak van de Gribshunden - maritieme archeologie botanisch
Saffraan uit het scheepswrak van de Gribshunden

Middeleeuwse snacks

Bovendien vonden de onderzoekers middeleeuwse snacks zoals gedroogde bramen, frambozen, druiven en vlas, die naast de specerijen en kruiden tonen hoe rijk en invloedrijk koning Johan was. Ook troffen de onderzoekers bilzekruid aan, een niet-eetbare plant die ooit medicinaal werd gebruikt. Het materiaal is zo goed bewaard gebleven dankzij de unieke omstandigheden in de Oostzee, met zuurstofvrije zeebodems, een laag zoutgehalte en de afwezigheid van scheepswormen.

Zwarte peper uit het scheepswrak - maritieme archeologie botanisch
Zwarte peper uit het scheepswrak

Bronnen: Arkeonews, PLOS ONE (2023). DOI: 10.1371/journal.pone.0281010 (foto’s), Wikipedia